Savaşların ardından yeni kavramaların oluşması açığa çıkan problemlere alternatif çözümler üretmek amacı il geliştirilen fikirlerdir ve buna bağlı olarak da manda kavramı 1. Dünya Savaşı’nın ardından ortaya çıkmıştır. Manda ve Himaye Nedir ? Sık sorulan sorular arasında yer alırken himaye eden güçlü taraf güçsüz tarafı korumasına aldığını ve onun diğer devletler tarafından sömürülmesini engellemek amacını güttüğünü iddia eder. Bu iki terimin ortaya çıkması güçsüz devletlerin korunmaya alınmasını ve işgale uğramasını engellemek üzere oluşmuştur. Manda yönetimi 1. Dünya Savaşı’nın şartlarına bağlı olarak şekillenirken Wilson prensiplerini uygulamak durumunda kalan itilaf devletleri manda yönetiminin oluşmasına fırsat vererek Orta Doğu üzerinde planlarını yürürlüğe koydular. Kurtuluş Savaşı’nın yaşandığı yıllarda Amerikan mandası bazı çevreler tarafından istenen bir durumdu fakat manda yönetimi tam bağımsızlık için engel teşkil eden bir uygulama olduğundan Atatürk tarafından kesin olarak reddedilmiştir.
İlginizi çekebilir: ATT Maaşları
Manda ve Himaye İlk Kez Nerede Reddedildi ?
Mondros Mütarekesi ve ardından imzalanan Sevr anlaşması Osmanlı Devleti açısından büyük bir yıkım olurken Mondros mütarekesinin ardından çeşitli bahanelerle anlaşma maddeleri yürürlüğe konmuş ve ülkenin toprakları işgal edilmeye başlanmıştır. Bu durum karşısında 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte silah arkadaşlarının başlattığı ve vatansever birçok insan tarafından desteklenen kurtuluş mücadelesi devreye girmiş, Anadolu bu mücadelenin fitilinin ateşlendiği coğrafya olmuştur. Manda ve Himaye Nedir ? Merak edenlerin bu kavramların hangi koşullara bağlı olarak oluştuğunu anlaması gerekmektedir. Kavramların ortaya çıkışı savaşların ardından sömürgeciliğe kılıf bulmak için olmuştur. Anadolu’da başlayan kurtuluş hareketi çeşitli kongreler yapılarak ve genelgeler yayımlayarak sürdürülmüş ve ardından gelen halk örgütlenmesi Kurtuluş Savaşı’nın başlaması ve başarı ile sonuçlandırılması ile neticelenmiştir. Bu süreçte bazı çevreler tarafından Amerikan mandasına girmek teklif edilmişse de tam bağımsızlık fikri ağır basmıştır. Atatürk Erzurum Kongresi’nde manda ve himaye kabul edilemez diye belirtmiştir.
Manda ve Himaye Kabul Edilemez Kararı Nerede Alındı ?
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından siyasi ve hukuki bir terim olarak türetilen manda ve himaye kavramı devletler arası siyasette model olarak kabul edilmiş ve bunu uygulayan birçok devletin varlığı tarihte onlara yer verilmesine yol açmıştır. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde tartışılan konulardan biri olan manda ve himaye kavramı kabul edilmiş olsaydı Boğazlar üzerinde tüm gemilerin geçişi serbest olacak ve ticaretin uygulanabilmesi için Osmanlı Devleti’ne söz hakkı tanınmayacaktı. Ayrıca imparatorluğun sınırları içinde yaşayan azınlıklar açısından da özerklik talep etmesi manda ve himaye kavramının sömürgeciliğe hizmet eden başka bir yapılanma olduğunun göstergesidir. Bundan dolayı manda ve himaye uygulamaları bağımsız yaşamaya alışkın olan Türk milleti açısından hiçbir şekilde kabul edilemez bir uygulama olarak kongrelerde reddedildi. Manda ve Himaye Nedir ? Amasya Genelgesi’nde manda ve himaye kabul edilemez kararı alınırken bu fikrin kesin olarak reddedildiği kongre Sivas Kongresi’dir. Erzurum Kongresi’nde alınan karaların kabul edildiği Sivas Kongresi’nde de manda ve himaye kabul edilemeyeceği açıkça ifade edilmektedir.
İlginizi çekebilir: Memur Emekli Maaşları
Bir Yorum Yap