TCK 53

İnsanlar toplumsal alanda bir arada yaşarlar. Bir arada yaşarken de bazı kurallar çerçevesinde hareket emek zorunda kalırlar. Kişilerin birbiri ile olan ilişkilerinde ya da kişi ve kurumlar arasında ortaya çıkan ilişkilerde çeşitli uyuşmazlıklar söz konusu olabilir. Bunun yanı sıra toplum yaşamını düzenleyen kurallara riayet edilmediğinde yasalara aykırı hareket edilmiş olur. Kanun koyucunun suç olarak tanımladığı fiiller gerçekleştirildiğinde ise mahkemeler tarafından bu suçlara yönelik yargılama yapılır. Suç unsurunun maddi delillerle ispatlanması durumunda da çeşitli yaptırımlar uygulanır. TCK 53 kişinin olumsuz davranışları ile topluma zarar vermesi durumunda sahip olduğu haklarını kaybetmesini ilgilendiren bir kanun maddesidir.

Güvenlik tedbiri olarak uygulanan bu çalışma toplum yaşamının düzenlenmesi amacına hizmet eder. Kişi haklarından mahrum bırakılmasına örnek olabilecek eylemlerden biri alkollü araç kullanımıdır. Bu yasa maddesi belli haklardan yoksun bırakılmayı ifade etmektedir. Kişi topluma zarar verecek bir davranış gerçekleştirdiğinde toplumla olan güvene dayalı ilişkisinde zedelenme olduğu düşünülür. Bundan dolayı da kanun koyucu tarafından bazı haklarına yasak getirilir. Bu uygulama bir çeşit güvenlik tedbiri olarak düşünülür.

İlginizi çekebilir: Alkollü Araç Kullanma Cezası

TCK 53/1

TCK 53 bir güvenlik tedbiri olarak adlandırılabilir. Bu uygulama sırasında mahkum olan sanıklar belli haklardan mahrum bırakılabilir. Kişinin bazı hak ve yetkilerini kötüye kullanmasına bağlı olarak belli hakları kullanması yasaklanabilir. Ayrıca bazı koşulların gerçekleşmesi durumunda da kişiler bazı haklardan yoksun bırakılabilir. Bu uygulama belli bir süre için geçerli olur. TCK53/1 ise sanık hakkında mahkûmiyet kararının bulunması durumunda belli hakların kullanılmasından menedilmesini ilgilendirir. Kişi çeşitli suçlara istinaden ceza aldığında bazı haklarını kullanmaktan mahrum olur. Cezanın infazının tamamlanması bu yasal sürenin sonlanması anlamına gelir. Sanığın cezasının infazı bittiğinde ve tahliye olduğunda haklarından tekrar yararlanabilmesi mümkündür. Adli para cezası uygulamaları sırasında kişinin haklarına yönelik bir engellemeden söz edilmemektedir.

TCK 53/2

TCK 53 ile kişilerin işlediği suçlara yönelik olarak belli haklardan mahrum olmaları konu edinilir. TCK 53/2 uyarınca sanığın haklarından mahrum kalmasına yol açan suçların cezası infaz edildiğinde hakların engellenmesi durumunun da ortadan kalktığı ifade edilir. Kişi hak ve yetkilerini kötüye kullanmak sureti ile bir suç işlediğinde sanık hakkında hükmedilen ceza uygulanır. Ayrıca hâkim verilen cezanın yarısına veya iki katına kadar olan miktarda tekrar cezaya hükmetme yetkisine sahip olan taraftır. Bu süre hak yoksunluğu süresi olarak tanımlanırken hâkimin yetkisi dahilinde yer alır. Hâkim bu süreyi belirleme yetkisine sahip olurken yetki sınırları içerisinde hak yoksunluğuna karar verip vermeme gibi bir durum söz konusu olmaz.

TCK 53/3

TCK 53 uyarınca toplumda oluşan ve kişilerin olumsuz davranışlarına yönelik olarak ortaya çıkan zararlarda bireyin belli haklardan yoksun bırakılmasına yönelik kararlar alınır. TCK53/3 gereği ise kişi kasıtlı olarak bir suç işlediğinde velayet veya vesayete dayalı olarak verilecek yetkiler bakımından hak yoksunluğu söz konusu olabilmektedir. Kayyımlık uygulamaları için de bu durum geçerli olur. Sanık hakkında bir karar verildiğinde bu ceza ertelemesi veya denetimli serbestlik olarak gerçekleşmiş olabilir. Sanığın altsoyuna bağlı kişiler açısından hak yoksunluğu uygulaması yapılmaz. Velayet veya vesayet hakkına sahip olan kişilerin hak yoksunluğu uygulamasına maruz kalmadığı görülür.

Fail bir suça istinaden ceza aldığında ve cezası ertelemeye tabi tutulmuşsa velayet , vesayet ve kayyumluk hakları yönünden bir sınırlamadan söz edilemez. Bu haklar failin elinden alınmaz. Aynı şekilde koşullu salıverilme uygulaması için de bu şartlar geçerlidir. Velayet , vesayet ve kayyumluk hakları dışındaki yoksunluklar ise faile uygulanan yaptırımlar arasında yer alır. Hükümlü velayet , vesayet ve kayyımlık yetkilerine sahip olduğunda şartlı tahliye tarihine kadar bu yetkiler kısıtlanabilmektedir. HAGB kararları söz konusu olduğunda da hak yoksunluğu tedbiri uygulanmamaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular